Performance em tango dança: o corpo no dispositivo fílmico documentário

Resumo

O objetivo deste trabalho é aprofundar o diálogo entre as teorias da performance e o dispositivo fílmico partindo das criações em tango-dança no discurso audiovisual argentino. Nosso eixo de análise remete ao conceito de processo de “criação por cortes” que organiza tanto a forma de composição cinematográfica, quanto à composição coreográfica do tango-dança; aspecto destacado no documentário El tango bailado de Mauricio Berú (1991). A análise fílmica deste documentário revela diversas relações entre o diretor e os performers subsidiando formas de convocação e subjetivação, assim como maneiras de composição a partir de células coreográficas comentadas. Para o estudo fílmico realizamos diversos exercícios propedêuticos de sistematização retomando três modelos básicos de representação do corpo no cinema: cenas de práticas ritualizadas (Off Stage), cenas de performances espetaculares (On Stage); e, entre o ritual e o espetáculo, um terceiro espaço fílmico (Back Stage), composto pelo subgrupo de documentários e curtas experimentais. Interessa-nos desvendar relações de performatividade estabelecidas entre o diretor e os personagens reais.

Biografia do Autor

Natacha Muriel López Gallucci, UNIVERSIDADE FEDERAL DO CARIRI

Professora Adjunta da Universidade Federal do Cariri - UFCA, pelo curso de Filosofia, Instituto Interdisciplinar de Sociedade, Cultura e Arte (IISCA). Doutora em Filosofia pelo Instituto de Filosofia e Ciências Humanas (IFCH) da Universidade Estadual de Campinas (UNICAMP, 2008); Doutora em Multimeios pelo Instituto de Artes da Universidade Estadual de Campinas (UNICAMP, 2014). Mestre em Filosofia pelo Instituto de Filosofia e Ciências Humanas (IFCH) da Universidade Estadual de Campinas (UNICAMP, 2003). Possui Licenciatura em Filosofia e Especialização em Pedagogia pela Universidade Nacional de Rosario (UNR, 2000). Pesquisadora do  Observatório Cariri de Políticas e Práticas Culturais (UFCA). Atualmente, exerce a função de Gerente da Divisão Artistica da Pró-Reitoria de Cultura da UFCA. Coordenadora do Projeto FiloMove Grupo de Pesquisa Filosofia, artes e estéticas do Movimento (Procurl IISCA | UFCA).

 

Referências

BERU, Mauricio. El tango bailado. Um pensamento triste que se baila, 53´. In: _________. Vamos tango todavía, Co-produção Argentina/TV España, 1991. Disponível em http://www.arcoiris.tv/scheda/it/15172/ Acesso em 1/7/2017.

BERNARDET, Jean Claude. O que é o cinema, São Paulo: Brasiliense, 1980.

BOURDIEU, Pierre. Participant Objectivation. Journal of the Royal Anthro- pological Institute, v. 9, n. 2, p. 281-294.

DELEUZE, Gilles. Estudios sobre cine 2. La imagen-tiempo. Barcelona: Paidós, 2009.

FERRO, Marc. Histoire et non-Histoire, sous leur forme savante, romanesque ou cinématographique. VI Jornades d' Història i Cinema de la Universidad de Barcelona. In: CAPARROS LERA, I. M. (Org.). 6 anys d'Història i Cinema a la Universitat de Barcelona. Barcelona: Facultat de Geografia i Història, 1987.

HANNA, Judit. Dance, Sex and Gender. Sings of identity, dominance, defiance and desire. Londres: Editora, University of Chicago Press, 1988.

HESS, Remi. Le tango. Paris: PUF, 1996.

KOHAN, Pablo. Carlos Vega y la teoría hispanista del origen del tango. Espacios, p. 74-85, 2007. Disponível em: Acesso em: 01/2014.

LOPEZ GALLUCCI, Natacha Muriel. Cinema. Corpo e filosofia. Contribuições para o estudo das performances no cinema argentino, (Tese de Doutorado) DECINE, Instituto de Artes (IA), UNICAMP: Campinas, SP, 2014.

________. Estudo fotográfico: Células coreográficas, Eixos e Sistemas de movimento no Tango dança. Campinas, SP, 2014a.

________. . In | CORPO | Tango. Vídeo experimental. Produto decorrente da Tese de doutorado em Multimeios, Instituto de Artes Unicamp, Campinas, SP, 2014b.

________. Verano Porteño. Ensaio coreográfico com projeção fílmica. Produto decorrente da Tese de doutorado em Multimeios, IA Unicamp, Campinas, SP, 2014c. ________. Tango uma filosofia do abraço. Roteiro e direção de Espetáculo Multimedia. Ganhador do Projeto Performance IV da Orquestra Sinfónica da Unicamp (OSU), Campinas, 2014d.

________. Entrevista a Maurício Berú, São Paulo, 2014e.

NAVEIRA, Gustavo. Sobre El Tango en la sociedad porteña (1880 - 1920). Disponível em: http://www.abrazosbooks.com/pdf/textonaveiraesp.pdf Acesso em: 01/2013

PARODI, Ricardo. La patria es un mito. Transcripción de clases sobre Cine e Cuerpo (Clase 4). Buenos Aires: Alianza Francesa, 2004.

RECONDO, G. La Argentina desconocida. De la imitación a la creación. Buenos Aires: Belgrano, 1981.

SABATO, Ernesto (Org.). Tango, discusión y clave. Buenos Aires: Losada, 1963.

TAYLOR, Diana. Interview with Richard Schechner (2001) In: What Is Performance Studies? Edited by Diana Taylor and Marcos Steuernagel. Duke University Press, 2015

SOLANAS, Fernando. La mirada. Reflexiones sobre cine, cultura y descolonización. Buenos Aires: Punto Sur, 1989.

TURNER, Víctor. La antropología del ritual. México: Instituto Nacional de Antropología e Historia, 2002.

VEGA, Carlos. La formación coreográfica del tango argentino. Revista del Instituto de Investigación Musicológica "Carlos Vega", Año 1, 1977, p. 11- 19.

Publicado
2018-03-19